Tajemnicze punce, kontrmarki i inne nocne marki

Nie mógłbym przepuścić takiej okazji jak 29 luty. Zamiast gadulstwa dziś zdjęcia. No dobrze, trochę wstępu jednak by się przydało...

Za słownikiem TPZN:

Kontrasygnatura, Kontrmarka, Kontramarka: Znak, nie będący częścią oryginalnego i oficjalnego rysunku monety, nabijany na gotowej monecie w celu np. zalegalizowanie obiegu obcej monety w innym kraju lub jako element walki politycznej z oficjalnym ustrojem. Kontramarki były często używane jako znaki na monetach obcych lub wycofanych z obiegu w celu uczynienia z nich pieniędzy zastępczych i dominialnych.

Nie chcę wywarzać otwartych drzwi, więc pozwolę sobie tutaj na posłużenie odsyłaczami do trzech wpisów na temat kontrmarek (ew. punc):

Wpis Pana Jerzego Chałupskiego

Wpis Pana Dariusza Marzęty

Wpis Eleniasza na blogu Monety SAP
Odnośnie punc własnościowych fajny film nagrał Krzysztof Jurko

No i generalnie wszystko jasne. Z tym, że kontrmarki na półtorakach to sprawa bardzo dyskusyjna. Dlaczego? Ponieważ nie ma żadnego dowodu na to, iż są oryginalne. Cóż, pozostaje obserwacja rynku i zbieranie nielicznych przypadków i zachowanie sporej dozy podejrzliwości i zdrowego rozsądku. Oto nieliczne przykłady:

Jak widać punce Potockiego są w modzie. Szkoda, że raczej ich oryginalność jest mało prawdopodobna.

Dwa półtoraki i dwie kotwice. 

Na aukcji GNDM tak próbowano wyjaśnić ich pochodzenie :

Półtorak Zygmunta III z jak dotąd tajemniczą i niezidentyfikowaną kontramarką "kotwica". 

Według informacji kolekcjonerskich z forum internetowego (TPZN) taka kontramarka (rzadka) spotykana jest na niskich nominałach monet Zygmunta III (grosze, półtoraki) i w użyciu była najprawdopodobniej w drugiej połowie XVII wieku. 

Również w niniejszym, zaawansowanym zbiorze ułożona była w dziale monet gdańskich, w okresie monet czasów Jana Kazimierza. Bez szerszego opisu, a jedynie z opatrzoną znakiem zapytania adnotacją "Gdańsk?, Elbląg?"
Być może pochodząca z okresu wojen szwedzkich? 

Co ciekawe, drugi znany egzemplarz, który widzieliśmy był również perforowany, z dziurą.

Być może miało to związek z jego użyciem w epoce, np. przy rozliczaniu z robotnikami konkretnego zadania. W miejscu pracy otrzymywał taki znak rozliczeniowy i nawlekał go dla wygody na sznurek wracając do pracy. Dopiero ze zgromadzonymi w ustalonym czasie tak znakami zgłaszał się po właściwe rozlicznie. Oczywiście jest to tylko jedna z możliwych hipotez. 

No cóż. Niezbyt to mnie przekonuje ale nie mam też dowodów, że to nieprawda poza tym, że mamy powyżej przykład z rocznika 1619, który nie posiada otworu.  

Wcześniej pokazywałem Wam półtoraki z puncami kolekcjonerskimi Czapskiego:

 oraz Potockiego:

Co do tych punc mam przynajmniej jakiś punkt zaczepienia i mogę wierzyć, że faktycznie są to oryginalne punce kolekcjonerskie tych znanych numizmatyków. Lecz sam temat jest niezwykle ciekawy, niestety z braku źródeł i materiału porównawczego trudno określić czy, dajmy na to kolejny półtorak z puncą/kontrmarką, który trafi kiedyś na aukcję jest faktycznie oryginalny, czy to tylko radosna twórczość garażowa w celu łatwego zarobku.

Może ktoś ma jakieś półtoraki z puncami/kontrmarkami?